“Kiber Təhlükəsizlik: Şirkətinizin Müdafiəsini Necə Gücləndirə Bilərsiniz?”

Rəqəmsal dünyada kiber təhlükəsizlik məsələləri hər gün daha da aktuallaşır. Hər bir şirkət, ölçüsündən və fəaliyyət sahəsindən asılı olmayaraq, kiber təhlükələrə qarşı özünü qorumaq məcburiyyətindədir. Kiber hücumların sayı və mürəkkəbliyi artır, bu isə şirkətlər üçün böyük maliyyə və nüfuz itkisinə səbəb ola bilər. Bu yazıda, kiber təhlükəsizlik anlayışını, əsas təhlükə növlərini, təhlükəsizlik tədbirlərini və şirkətlərin öz müdafiəsini necə gücləndirə biləcəyini müzakirə edəcəyik.

1.Kiber Təhlükələrin Növləri:

Kiber təhlükəsizlik, müxtəlif növ hücumlara qarşı müdafiə üçün tədbirlərin toplusudur. Bu hücumların əsas növləri aşağıdakılardır:

• Phishing (Fişinq): Fişinq, zərərli şəxslərin istifadəçiləri aldadaraq həssas məlumatlarını, məsələn, parolları, kredit kartı nömrələrini əldə etmək məqsədilə etdikləri kiber hücum növüdür. Bu hücumlar adətən e-poçtlar, saxta vebsaytlar və ya saxta mesajlar vasitəsilə həyata keçirilir. Müəssisələr bu növ hücumların qarşısını almaq üçün işçilərinə müvafiq təlimlər keçməli və elektron poçtların təhlükəsizlik sistemlərini gücləndirməlidir.
• Ransomware (Ödəniş proqramı): Ransomware hücumları zamanı hücumçular, şirkətin məlumatlarını şifrələyir və bu məlumatları yenidən əlçatan etmək üçün ödəniş tələb edirlər. Bu tip hücumlar böyük maliyyə itkilərinə səbəb ola bilər. Ödəniş proqramlarına qarşı mübarizədə məlumatların müntəzəm ehtiyat nüsxələrini yaratmaq və antivirus proqramlarını yeniləmək vacibdir.
• DDoS (Distributed Denial of Service): DDoS hücumları zamanı hücumçular, şirkətin serverlərini və ya şəbəkələrini çox sayda sorğularla yükləyərək onların işini dayandırmağa çalışır. Bu hücumlar, vebsaytların əlçatmaz olmasına və iş proseslərinin pozulmasına səbəb ola bilər. Şirkətlər DDoS hücumlarına qarşı qorunmaq üçün xüsusi təhlükəsizlik tədbirləri və infrastrukturlar tətbiq etməlidirlər.
• İçəridən Hücumlar: İçəridən gələn təhlükələr, şirkətin işçiləri və ya tərəfdaşları tərəfindən törədilən kiber hücumlar hesab olunur. Bu hücumlar adətən, məlumatların oğurlanması və ya zərərli fəaliyyətlərlə əlaqəli olur. İçəridən gələn hücumların qarşısını almaq üçün şirkətlər güclü istifadəçi hüquqları idarəetmə sistemləri və monitorinq vasitələri tətbiq etməlidirlər.

2.Şirkətlər üçün Əsas Kiber Təhlükəsizlik Tədbirləri:

Kiber təhlükəsizlik tədbirləri hər bir müəssisə üçün vacibdir. Aşağıda bəzi əsas təhlükəsizlik tədbirləri haqqında məlumat verilmişdir:

• Məlumatların Şifrələnməsi: Məlumatların şifrələnməsi, kiber hücumların qarşısını almaq üçün ən təsirli üsullardan biridir. Şifrələmə ilə məlumatlar, yalnız icazəsi olan şəxslər tərəfindən oxuna bilən formada saxlanılır. Bu, xüsusilə, şirkətlər üçün həssas məlumatların təhlükəsizliyini təmin etmək üçün vacibdir.
• İki Mərhələli Doğrulama: İki mərhələli doğrulama, istifadəçilərin hesablara giriş zamanı əlavə bir təsdiqləmə mərhələsindən keçməsini tələb edir. Bu, yalnız parol ilə girişin qarşısını alaraq, icazəsiz şəxslərin hesaba daxil olmasını çətinləşdirir.
• Firewall və Antivirus Proqramları: Firewall və antivirus proqramları, şirkətlərin şəbəkələrini və cihazlarını zərərli proqramlardan və kiber hücumlardan qoruyur. Müasir antivirus proqramları, real vaxtda monitorinq apararaq hər hansı şübhəli fəaliyyəti dərhal bloklayır.
• Şəbəkə Təhlükəsizliyi: Şirkətlər şəbəkələrini təhlükəsiz saxlamaq üçün xüsusi şəbəkə təhlükəsizliyi tədbirləri həyata keçirməlidir. Bu tədbirlərə şəbəkə trafikinin monitorinqi, icazəsiz girişlərin qarşısının alınması və VPN-lərin istifadəsi daxildir.
• Müntəzəm Təhlükəsizlik Yoxlamaları: Şirkətlər, təhlükəsizlik sistemlərini mütəmadi olaraq yoxlamalı və yeniləməlidirlər. Bu yoxlamalar, zəif nöqtələrin vaxtında aşkar edilməsi və təhlükəsizlik səviyyəsinin artırılması üçün vacibdir.

3.Kiber Hücumlardan Sonra Bərpa Strategiyaları:

Kiber hücumlar, nə qədər yaxşı qorunursa qorunsun, hər hansı bir şirkəti təsir edə bilər. Buna görə də, hücumdan sonra bərpa üçün bir strategiya hazırlamaq vacibdir.

• Ehtiyat Nüsxələrin Bərpası: Hücum zamanı məlumatlar itirilərsə, ehtiyat nüsxələrin olması şirkətə qısa zamanda fəaliyyətini bərpa etməyə kömək edir. Bu nüsxələr müntəzəm olaraq çıxarılmalı və etibarlı yerlərdə saxlanılmalıdır.
• Təcili Planlar: Şirkətlər kiber hücumlar zamanı istifadə ediləcək təcili planlar hazırlamalıdır. Bu planlar hücumdan sonra hansı addımların atılacağını, kimlərin məsuliyyət daşıdığını və nə zaman əlaqə qurulacağını dəqiq göstərməlidir.
• Hücumun Tədqiqi: Hücumdan sonra, şirkət müvafiq tədqiqatlar aparmalı və hücumun necə və niyə baş verdiyini öyrənməlidir. Bu, gələcəkdə oxşar hücumların qarşısını almaq üçün vacib məlumatlar təqdim edəcəkdir.
• Təlim və Maarifləndirmə: Hücumdan sonra şirkət işçilərinə təhlükəsizlik təlimləri keçməli və onları potensial kiber təhlükələr haqqında maarifləndirməlidir. İşçilər təhlükəsizlik tədbirləri və kibercinayətkarlara qarşı necə müdafiə olunacağı barədə bilikli olmalıdırlar.

4.Kiber Təhlükəsizlik Alətləri və Texnologiyaları:

Şirkətlərin kiber təhlükəsizliyini gücləndirmək üçün müxtəlif alətlər və texnologiyalar mövcuddur.

• SIEM Sistemləri (Security Information and Event Management): SIEM sistemləri, təhlükəsizlik məlumatlarını və hadisələri bir mərkəzdə toplayaraq real vaxtda monitorinq və analiz etmək imkanı verir. Bu sistemlər kiber təhlükələri vaxtında aşkar etməyə və cavab verməyə kömək edir.
• XDR (Extended Detection and Response): XDR, şirkətlərin müxtəlif təhlükəsizlik sahələrində, o cümlədən şəbəkələr, son nöqtələr və bulud xidmətlərində təhlükəsizliyi gücləndirmək üçün istifadə edilən yeni bir texnologiyadır. XDR, kiber hücumları daha dəqiq və tez bir zamanda aşkar etməyə və onlara qarşı mübarizə aparmağa kömək edir.
• MFA (Multi-Factor Authentication): MFA, istifadəçilərin bir neçə təsdiqləmə mərhələsindən keçməsini tələb edən təhlükəsizlik tədbiridir. Bu, icazəsiz şəxslərin hesablara daxil olmasının qarşısını alır və məlumatları daha təhlükəsiz saxlayır.
• Zero Trust Modeli: Zero Trust, şirkətin şəbəkəsinə daxil olan hər bir istifadəçinin və ya cihazın avtomatik olaraq etibarlı sayılmadığı bir təhlükəsizlik modelidir. Bu model, hər bir girişi təsdiqləməyə məcbur edir və şəbəkəyə icazəsiz girişin qarşısını alır.